Дулмаа ав.гай зам дээр гарм.агцаа бушуу.хан такси.нд су.ун гэрийн зүг явлаа. Охи.н өлс.сөн бололтой аа.ш муу.тайхан уйла.гнан уру.ул ам нь ө.мөлзөх нь өр ө.вдмөөр. Замаараа дэлгүүр орон х.үнс х.оол, сүү энэ тэр
гээд баахан зүйл ав.аад о.ртол манай хо.ёрыг ц.эл хүй.тэн ба.йшин угтав. Хүү нь хэд хоног ч ирээ.гүй юм бүү мэд, жаахан байсан хо.ол хүнс, нүүрс мод.оо дуусг.аад энэ тэрүүгээр ам.иа аргац.ааж яваа
бололтой. Бас яах вэ муу ч гэсэн хаа.лгаа данги.натал цоож.лоод түл.хүүрээ нуучихс.ан байгаа юмаа хөө.рхий. Дулмаа охин.ыг өлги.йтэй чигээр нь оро.н д.ээр та.виад юу.хэн хээх.нээр шала.вхан
гэгч нь гал.аа ноц.оов. Охи.н энэ зуур тайвш.ирсангүй, улам ч бачи.мдан чар.ласаар. Сүү хала.ах пл.етка ч ба.йхгүй, зуу.х нь мөд хал.даггүйг хэлэх үү, Дулмаа бажи.гдан үглэ.ж охин.ыг дэ.мий л
тэ.врэн бүүв.эйлмэр аяда.ж байтал га.лд хий.сэн жаахан мо.дны хог нь юу юугүй шат.аж дуу.сахнээ янз нь. Дулмаа ший.дэмгий гэгч нь охи.ныг тав.иад гарч хаша.аны б.анз.наас мууд.саныг нь ху.у тат.ан
унаг.аж хагал.аад тэвэр дү.үрэнг ор.уулж ирэн галаа өрд.өж гарлаа. Төд удалгүй ум.гар байшин нь халу.у дүүгээ.д л ирэх нь тэрээ. Охи.ны зуз.аан өлг.йг тайла.хад уйл.ах нь арай нам.жин тун.иа муут.айхан су.ниав. Уда.лгүй бүлээн сүү жааханг хөх.өөд л цадчи.хав бололтой гүн нойро.ндоо да.рагдлаа. Үнэгч.лэн нойр.сох үрчг.эр улаан охин.ыг зөө.лөн бүүвэ.йлэн суух Дулмаа ойрын хэдэн жил амса.агүй сайхан мэдрэм.жинд умб.ан өөр.өө төрчи.хсөн мэт л нял.хран уяс.ана… Дулмаа авг.айн дун.д хүү Арвижих марг.ааш нь ту.рж ү.хэх ша.хсан амьта.н гэр.тээ иржээ. Сог.туу ч со.хор ух.аантай гэг.чээр тав дахь өдөр ээ.ж нь гэр.тээ ирд.гийг нэг юм анд.ахгүй мэднэ. Гэртээ ор.ж ир.ээд үг ду.угүй хоол.ны шүүгэ.эгээ ууд.лан ба.ахан түжиг.нэж байгаад сая нэг гол о.ров бо.лолтой баруун талын тө.мөр орон дэ.эрээ нав.сайн ун.ав. Дулмаа түүнийг х.үн гэж тоо.сон шин.жгүй охи.ноо бүүвэ.йлж суус.наа янз муу.тай хял.амхийн ха.раад үг х.элэх гэснээ б.олив бололтой нэг анга.йгаад ам.аа ха.мхилаа. Арвижих ямар ч га.л цог.гүй болсон сүүм.гэр нүдэ.эр ээж.ийнх нь өвөр дээр буй ня.лх хүү.хэд рүү
гөл.рөн хэвтэхдээ “Би хи.й юм хар.аад байна уу даа” гэж бодсон ч юу ч дууга.рсангүй. Хүү.гийнхээ хар.цыг аж.сан Дулмаад гэн.эт му.у бо.дол төрж са.ндран ~Энэ хүүх.дэд ойр.тоод үзэ.эрэй чи. Дахиж гэр ор.онд тэр х.ар архичд.аасаа авчр.ах юм бол хам.тдаа гу.дманд га.рна гэж мэдээрэй! Ойлгоснуу!? ~Хэний хүү.хэд юм? Тэр ай.лын чинь хүүх.эд юмуу? ~Ми.ний хүү.хэд! Тэр ажл.аас би г.арсан. Дахиж ти.йшээ зүгл.эхгүй. Одоо чи нэг аж.ил төр.өл хи.йж нама.йг тэжэ.эх болм.оорсон доо Арвижих гуай! ~Ажил олд.дог бол хий.мээр л байна шүү дээ ээ.ж минь. Заза би ун.тлаа гээд цааш.аа хар.снаа төд удалгүй хур.хирч эхлэв. Дулмаа дот.роо “Уг нь ахыг.аа бод.вол ая.дуу зөө.лөн хүн шүү. Энэ ха.р усн.аас гарч.ихвал ч…” хэмээн бодо.од сэм шү.үрс ал.длаа. Сарын дараа Дулмаа ав.гай овоо бо.лсон охин.оо тэвэ.рсээр хоро.о дүүргээ.р баахан яв.ж үн.эн худал юм ярис.аар гэр.чилгээ авч нэр ус.тай болг.осноор бара.хгүй, өөрийн нэр.ээр ово.глоод авав. Нөгөө арх.ичин хүүги.йнх нь л хүүх.эд биз гээд хо.роо хорин.ыхон ч асууж ша.лгааж сүйд ма.йд бол.сонгүй. Ингээд ор.ос, монг.олын эр.лийз хөө.рхөн шар ох.ин маань Одгэрэл хэмээх нэ.ртэй, хүний хорв.оод дан.стай нэгэн болов оо…Дулмаа авг.ай тави.лангаар учир.сан хэ.нз ох.ин үрэ.э нүдний цө.цгий мэт хайр.лан ямартай ч гараа.саа салга.лгүй хэл.д, хө.лд ор.уулав. Одгэрэл ох.ин и.дэх өмсө.хөөр дуту.у гачуу ч гэсэн ха.йр халам.жаар дутс.ан нь үгүй билээ. Том.рох ту.сам төрс.өн эц.гийгээ дуур.айж нүд хө.мсөг бо.лсон, ал.тлаг борон.зон өнгийн үс.тэй хэн хүний хайр та.там хө.өрхөн болсоор. Сургуульд орж найз нөх.өдтэй ч болж үргэ.лж л цанги.натал инэ.эж хөх.өрч явдаг болжээ. Энэ хугацаанд Арвижих эмчи.лгээнд явж архи.наас гарсн.аар бара.хгүй ажилд орж төд уд.алгүй эх.нэр ч авс.ан билээ. Дулмаа ав.гай тэ.тгэвэр тогто.олгож ямартай ч хо.ол хүн.снийхээ мө.нгөнд сан.аа зов.охооргүй болжээ. Амьд.ралд нь гарсан энэ их өөр.члөлтийг тэр
Одгэрэл охин.ыхоо авчи.рсан бу.ян заяа гэж бил.эгшээнэ. Арвижих одоох.ондоо а.р г.эрийн б.эл бэ.нчин м.уутай, ажи.лд ор.оод уда.агүй тул эхнэр.ээ гэртээ авч.ирч ам б.үл дөрвү.үл болцгоожээ. Шинэ б.эр нь аа.ш з.ан таа.руу ч хүүг нь тоо.гоод ин.гээд цуг бай.гаа нь их юм гээд Дулмаа ам зө.рсөн уда.агүй, ая та.лыг нь харс.аар хэдэн сар ө.нгөрөв. Одгэрэл нь харин ба.ахан дур.аараа тул бэри.йн ааш.ийг хөдөлг.өн загну.улах нь элбэг. Ам.инаасаа илүү хай.рладаг ганц үр.ийг нь аа.штай хү.үхэн занд.чихад Дулмаагийн у.ур дүрс.хийвч хүүгээ бодсо.ндоо би.еэ бар.ин тэв.чиж явсаар. Бэр уха.антай амь.тан нь оройн хоол гэж хи.йхгүй хир.нээ хийсэн хоо.л го.лж нөхр.ийгөө амттай ши.мтэй юм авч.ир гэж за.рлигдана. Арвижих ч ухаан.гүй хайр.тай юм болох.оороо өр з.ээл тав.иад ч болтугай хүссэ.нийг нь авч.ирж өгөхдөө хөөрхөн дү.үгээ бас ма.ртана гэж үгүй. Дулмаагийн с.анааг зов.оох нэг зүйл бас б.айсан нь хүү, б.эр хо.ёрын бэлг.ийн аж.ил байлаа. Шө.нө бол.овуу үгүй юу баруун талын т.өмөр ор шажи.гнаад л, б.айж яд.сан хү.үхэн гинш.ээд л эхлэнэ шүү дээ. Хүү нь бас ч г.эж ээж, дүүгэ.эсээ са.наа зов.ж зарим.даа яда.рч байна гэж хойшлу.улах гэвч ө.нөөх ич.их нү.үрээ эл.гэндээ наа.сан хүү.хэн нь амр.аана гэж үгүй. Ядаж чим.ээгүй х.ийе гэхээр янаг.лаж гинш.инэ гэж на.йгүй. Дулмаа ав.гай жаахан ох.иноо сонсч.ихвий гэж сан.аа зово.хдоо хоёр бие.нийхээ чи.хрүү хө.вөн чихнэ. Заримдаа ч
түрү.үлээд нам унтчих.аар са.наа зов.ох юмгүй амар. Харин Одгэрэл ох.ин сониуч.ирхан хааяа ээжи.йгээ унтч.ихсан үед өн.дийж хар.авч оли.гтой хар.агдахгүй, хараг.дсан ч ойлг.охгүй. “Яагаад энэ эгч шө.нө боло.хоор л сон.ин сон.ин дууг.араад ор нь шажиг.наад байд.аг юм бэ?” Гэж нэг уд.аа ээж.ээсээ асу.ун балма.гдуулсан билээ. “Эгч нь шө.нө зүүд.лээд яра.глаж байгаа юмаа” гэж а.мыг нь тагл.асансан. “Хурдхан шиг л т.усд нь га.ргахгүй бол бол.охгүй нь” гэж Дулмаа бо.дсон ч м.өнгө тө.грөг бол.охгүй байсаар дү.н ө.вөл болжээ. Өвл.ийн тэр хү.йтэн ө.дөр ха.дам, бэр хоё.рын х.ооронд айх.тар ма.ргаан дэг.дэв. Гад.аа нилэ.эн ши.рүүн сал.хитай, цас.аар шу.урч байж. Бэр хүү.хэн та.мхи ав.ахаар дэл.гүүр яв.ахаас залх.уурч Одгэр.элийг гүй.лгэжээ. Дулмаа эм.гэн энэ үед дугх.ийж байг.аагүйсэн бол юу гэж ам.ин га.нц охи.ноо хар шуу.рганд гар.гах вэ дээ. Тур.ьхан ох.ин шуур.ганд уру.удан гүйж дорх.ноо дэлг.үүр хүрсэ.н ч бу.цаад яв.ах гэт.эл нүд нү.үргүй шуу.раад ураг.ш алха.ж ч ди.йлэхгүй тул буц.аж дэлгү.үр лүү орон шуу.рга намд.ахыг хүлээх.ээр ши.йджээ. Дулм.ааг сэр.тэл ох.ин нь алга. Гайх.ан бэрээ.сээ асуутал жи.шим ч үгүй дэ.лгүүр лүү яву.улсан чинь харин ал.га болч.ихлоо, тоглож наа.даж л яваа биз гэх нь тэр. Дул.маа энэ уд.аад тэвч.сэнгүй бал.ай хүү.хэн рүү баахан хаш.гичиж аваад дээ.лээ нөм.рөн ох.иныхоо ара.ас гарав. Осго.хоо
ша.хсан охин, эмг.эн хоё.рыг орж ир.эхэд ови.лгогүй бэ.р нь цаашаа харч.ихсан хурх.ирч байх нь тэр. Энэ өд.рөөс хойш ха.дам бэр хоёр харьц.ахаа бол.ьж хоёул яд.аж гэрт суу.дгийг хэлэх үү өдөр.жин дүн.сийн байх болжээ. Хаврын ур.ь оро.в уу үгүй юу Дулмаа хура.аж хум.ьсан хэдэн төгр.өгөөрөө хууч.ин гэ.р худал.даж аван хаша.андаа ба.риад тус.даа гарч са.наа амрав. Өм.гөр жаа.хан дөр.вөн хан.атдаа өөдө.схөн жаа.хан ох.ин үртэ.йгээ подхи.йтэл сай.хан а.мь зу.уж, хүү нь ч эхнэ.ртэйгээ өөрсд.ийгөө болг.осоор гурван жи.лийн н.үүр үзэв. Бэр хүү.хэн нь хийсэн ажил төрө.лгүй өөрийгөө л гоё.ж ганга.лахаас өөр ши.дгүй бөгөөд хад.ам эх.ийн гэр лүү хам.раа ч цух.уйлгах нь х.овор. Ху.рим на.йр хий.сэнгүй гэж нэг хэр.үүл хийнэ, байш.ин с.аваа го.лж хэ.рүүл хийнэ гээд л сү.үлийн үед Арвижихийн гэ.рээс хэрү.үл сал.ахаа больжээ. Яд.аж ба.йхад үр хүүх.эдтэй ч бол.охгүй л байв… …Гурван жил огт амс.аагүй яв.сан х.үү нь нэг л о.рой үнэртү.үлчихсэн ээжийн.дээ орж и.рээд ба.ахан у.йлж сууг.аад гарлаа. Эх.нэр нь х.амаг л ү.нэтэй цайт.ай гэсэн бүхнээ ха.мж ав.аад явчи.хсан байна гэнэ. Авга.йд хэлэх үг ол.дсонгүй, хүүг.ээ өрө.вдөн баах.ан уй.лав. Хүү нь ма.ргааш, нөг.өөдөр, тэ.рний дар.аагийн өдө.р гээд л о.рой бүр сог.туу ирсэ.эр нэг л өдөр ажла.асаа хөө.гдөж буца.ад арх.иныхаа з.ам руу эр.гэлт буц.алтгүй ор.лоо. Орох ор.охдоо бүр өм.нөхөөсөө ч гүнз.гий ор.жээ. Умг.ар гэр.ээ буул.гаж зара.ад хүүгээ ахиад л эмчи.лгээ
домч.илгоонд яву.улав. Хү.ү орг.ож бус.гаад тогт.сонгүй, бүх зү.йл үр.эн т.аран болсон билээ… Энэ үед ар.ван хо.ёр на.с аль хэдийн хү.рсэн Одгэрэл эр.х ч гэлээ ээж.дээ тус дэ.мтэй гэж жиг.тэйхэн, на.с дэ.эр гарс.ан ээж.дээ хам.аг л гэр ор.ны аж.лыг нь нуг.алаж өгнө. Ах нь уус.ан ч гэсэн сал.галаад гэртэ.э ирд.эг байснаа сүүлдээ гуда.мжинд ун.аад өгч.ихдөг, Одгэрэл ээжтэ.йгээ ний.лэн чир.ч гулда.рсаар авчир.даг ажил.тай болжээ. Хэд.хэн сарын өм.нө л янзы.н цэвэр.хэн хув.цас хун.артай, үс сах.лаа мөлчи.йтөл засс.ан сайхан за.луу байсан а.х нь о.доо тан.ихын арга.гүй өөр бол.сонд охин гайха.ад бар.ахгүй. Ээж.ийнхээ үгл.эж байгаагаас тэр эхн.эр нь гэх хүүхнэ.эс болж л ах нь
ийм бол.чихлоо гэж бяц.хан уха.андаа тун.гаан тэр эм.эгтэйг үз.эн я.дах болжээ. …Со.гтуу ах.тайгаа зуурал.дан хоёр жилийг өнгө.рөөж энэ амьдр.алдаа да.саж байсан ох.инд дах.иад нэг б.үр ай.мар а.х нэм.эгдэнэ чи.нээ яа.ж мэд.эх билээ…
